10 คุณลักษณะของผู้นำแบบรับใช้ที่ใครๆ ก็อยากร่วมงานด้วย!

“ผู้นำ” กับ “ผู้รับใช้” เหมือนจะเป็นคำที่มีความหมายตรงข้ามกัน เนื่องจาก servant คือการรับใช้และบริการ แต่เมื่อนำมารวมกัน “ผู้นำแบบรับใช้” ก็กลายเป็นที่ยอมรับและต้องการอย่างสูงเพราะความสัมพันธ์ที่ดีคือหนึ่งในปัจจัยของความสำเร็จในองค์กร ลักษณะเด่นๆของผู้นำประเภทนี้แบ่งออกเป็น 10 อย่างด้วยกัน

1. การฟัง (Listening)

เป็นผู้ฟังที่ดี รับรู้และตอบสนอง ทำให้ผู้อื่นอยากจะแสดงความคิดเห็น สามารถลองฝึกเทคนิค active listening ด้วยการตั้งหัวข้อขึ้นมาเช่น อาหารที่ชอบ ความฝัน ผลัดกับเพื่อน คุยคนละ 2 นาทีโดยที่ผู้ฟังต้องจับใจความ เข้าใจประเด็น และรับรู้อารมณ์ของผู้พูดโดยห้ามโต้ตอบระหว่างการพูด ความยากง่ายจะแตกต่างกันไปตามแต่ละบุคคล

2. ความเห็นอกเห็นใจ (empathy)

ทำความเข้าใจและเห็นอกเห็นใจคนอื่นๆมากกว่าการตั้งความคาดหวังซึ่งอาจเป็นการกดดันโดยไม่รู้ตัว เคารพในความแตกต่างทางความคิด วัฒนธรรม และอื่นๆ รับรู้ถึงความตั้งใจและเจตนาที่ดีของแต่ละคน

3. การเยียวยา (healing)

ให้กำลังใจ และมอบโอกาสที่จะช่วยเติมเต็มสิ่งที่ขาดหายไป เพราะใครหลายคนล้วนมีข้อบกพร่อง เป็นพลังสำคัญในการเปลี่ยนแปลงและการเคลื่อนไปในทิศทางเดียวกันเพื่อสนับสนุนเป้าหมายขององค์กร

4. การตระหนักรู้ (awareness)

การตระหนักรู้ทั่วไปโดยเฉพาะตัวเอง สามารถมองปัญหาต่างๆด้วยความเป็นเหตุเป็นผล ไม่ลำเอียง รู้ตัวเมื่อทำผิดพลาดและรีบแก้ไขปรับปรุง ไม่ปล่อยให้ประสบการณ์หรือความรู้ผ่านไปโดยไม่เกิดประโยชน์ คอยทบทวนตัวเอง ขัดเกลาเพื่อเป็นคนที่ดีกว่าเดิม

5. การจูงใจ (pursuasion)

พึ่งพาการจูงใจมากกว่าอำนาจที่ตัวเองมีเมื่อต้องตัดสินใจเรื่องต่างๆในองค์กร เน้นที่การชักชวนให้ทุกคนออกไอเดีย และเลือกความคิดเห็นของคนส่วนใหญ่

6. การวางแนวคิด (conceptualisation)

มองเป้าหมายหรือปัญหาขององค์กรในเชิงองค์รวม ยกตัวอย่างเช่น คนหนึ่งเดินเข้าไปในวัดแล้วถามคนงานที่กำลังก่อปูนว่า “ทำอะไรอยู่?”

คนที่ 1 ตอบว่า “ผมกำลังสร้างกำแพงครับ” เขาถามคนต่อไป

คนที่ 2 ตอบว่า “ผมกำลังสร้างวัดครับ” และ

คนที่ 3 ตอบว่า “ผมกำลังสร้างศูนย์รวมจิตใจของผู้คนครับ”

หรือประธานชมรมอาจมองว่าชมรมคือการเติบโตของน้องๆมากกว่าการทำกิจกรรมเพื่อความบันเทิงทั่วไป เป็นทักษะที่ต้องฝึกฝนเพื่อให้สามารถมองกิจกรรมในแต่ละวันในเชิงองค์รวมได้

7. การมองอนาคต (foresight)

เรียนรู้จากประสบการณ์ เข้าใจปัจจุบัน คาดเดาผลกระทบหรือสิ่งที่จะเกิดขึ้นในอนาคต เห็นก่อน ทำก่อน ไปไกลกว่า

8. การรับใช้ (stewardship)

ดูแลความเชื่อใจที่มีให้กัน สำคัญที่หัวใจอยากจะช่วยผู้อื่น คานธีผู้ปฏิวัติสังคมอินเดียก็เป็นหนึ่งในผู้นำแบบรับใช้ที่เราน่าจะคุ้นเคยกันดี ท่านกล่าวไว้ว่า “ถ้าคุณอยากเปลี่ยนแปลงโลก เริ่มที่ตัวคุณเองก่อน (If you want to change the world, start with yourself)” และ “ความเป็นผู้นำในทุกวันนี้คือการเข้ากับคนอื่นได้ (I suppose leadership at one time meant muscles; but today it means getting along with people)” เชื่อว่าเราทุกคนมีคุณสมบัติเหล่านี้อย่างน้อยหนึ่งอย่าง และเราสามารถพัฒนาความเป็นผู้นำที่อยู่ในตัวเพื่อเปลี่ยนแปลงบางอย่างได้

9. การขับเคลื่อนให้เติบโต (commitment to the growth of people)

เชื่อว่าแต่ละคนมีคุณค่ามากกว่าการทำงานที่จับต้องได้ ทำทุกอย่างด้วยความสามารถที่ตัวเองมีเพื่อสนับสนุนและผลักดันให้แต่ละคนเติบโต โดยให้ความสำคัญทั้งด้านงานและความสนใจส่วนตัว

10. การสร้างชุมชน (building community)

ผู้นำแบบรับใช้เชื่อว่าชุมชนที่ดีก็เกิดขึ้นในที่ทำงานได้ สร้างความผูกพันธ์แบบครอบครัว และความจงรักภักดีต่อองค์กร

ความสัมพันธ์แบบหัวหน้ากับลูกน้องอาจไม่มีวันหมดไปง่ายๆ แต่อย่าลืมว่าผู้นำไม่มีทางทำงานสำเร็จได้ถ้าไม่มีลูกทีม ในขณะที่ลูกทีมเองก็เต็มใจให้ความร่วมมือกับผู้นำที่ดี ประสิทธิภาพของการทำงานเป็นทีมได้พาหลายๆองค์กรไปสู่ความสำเร็จในระยะยาว เพราะทุกคนสามารถมองเห็นเป้าหมายเดียวกันและแบ่งปันผลประโยชน์ร่วมกันอย่างแท้จริง

#THEBOATZAA

---

อ้างอิง:

Spears, C. (2010) Character and Servant Leadership: Ten Characteristics of Effective, Caring Leaders. The Journal of Virtues & Leadership. 1(1), pp. 25-30

Greenleaf, R. (1977/2002). Servant-leadership: A journey into the nature of legitimate power and greatness. Paulist Press.

ข้อมูลจากอาจารย์สหรัฐ ดาวพิเศษ และอาจารย์นุกูล ฉายสุริยะ ค่ายการฝึกอบรบพัฒนาภาวะผู้นำแห่งอนาคตปี 2017 ณ โครงการปลูกป่าเฉลิมพระเกียรติ (มหาวิทยาลัยอัสสัมชัญ) จ.กาญจนบุรี